Autor: Tomasz Singer
W 2016 roku opisany został pochodzący ze sławnego stanowiska w Krasiejowie szybujący gad Ozimek volans. Później niektórzy uczeni zaczęli kwestionować taki jego tryb życia. Jednak artykuł, który ukazał się pół roku temu, potwierdził te początkowe ustalenia.
Praca poświęcona badaniu histologii kości długich ozimka ukazała się w znanym piśmie naukowym „Paleontology” (maj 2024) pt.: „I believe I can fly. . . New implications for the mode of life and palaeoecology of the Late Triassic Ozimek volans based on its unique long bone histology”. Jej autorami byli dr Dorota Konietzko-Meier, dr Elżbieta M. Teschner, mgr Agnieszka Tańczuk i prof. P. Martin Sander. Zdaniem autorów ozimek miał kości zbudowane bardzo podobnie jak u małych nietoperzy, którym nie odmawia się możliwości latania. Ozimek był siódmym kręgowcem rozpoznanym ze stanowiska w Krasiejowie na podstawie dość kompletnego materiału kopalnego.
Nazwa ozimek volans
Nazwa rodzajowa odnosi się do gminy, gdzie znajduje się to najbogatsze „złoże kostne” na terenie naszego kraju, a gatunkowa do możliwości szybowania. Jest to nawiązanie do szybującej jaszczurki z Azji Południowo-Wschodniej Draco volans (co z łaciny oznacza smok latający). Oprócz czaszki, która znana jest z fragmentów, znany jest jego szkielet, aż do nasady ogona. Szacuje się długość całego zwierzęcia na około 1 metr. Sześć pozostałych kręgowców rozpoznano już przed ogłoszeniem (w 2003 roku) rezultatów prac wykopaliskowych z tego najbogatszego stanowiska kości triasowych w naszym kraju.
Gatunki
Utworzono trzy nowe gatunki znanych już rodzajów i jeden nowy rodzaj i gatunek. Następnie dla naszego gatunku teratozaura utworzono nowy rodzaj Polonosuchus.
Kilka lat później, w związku ze znalezieniem kości metopozaura w Portugalii i utworzeniem dla nich nowego gatunku, nasz podgatunek zyskał status oddzielnego gatunku jako Metoposaurus krasiejowensis. Spodziewać się powinniśmy też w najbliższej przyszłości oficjalnego nazwania nowego gatunku fitozaura z Krasiejowa, który początkowo zaliczany był do rodzaju Paleorhinus, a teraz ma należeć do rodzaju Parasuchus. Później zmieniły się też poglądy na tryb życia prowadzony przez tutaj znalezione formy. Początkowo sądzono, iż metopozaur leżał nieruchomo na dnie zbiornika czekając na przepływającą w pobliżu ofiarę. Teraz uważa się, że unosił się w toni wodnej obserwując lustro wody od spodu, ale mógł bardzo szybko dopłynąć do ofiary. Natomiast taki nieruchawy tryb życia prowadziły płazy z rodziny plagiozaurów, których kości znane są z różnych stanowisk z obszaru naszego kraju z triasu środkowego i późnego. Natomiast jego większy kuzyn cyklotozaur swobodnie unosił się na powierzchni wody, oczekując na nieostrożne zwierzęta podchodzące do wodopoju. Świadczy o tym niepełne skostnienie kości kończyn i kręgów tego płaza. Za to zbadanie koprolitów przypisywanych silezaurowi, świadczy o jego owadożerności przynajmniej w pewnych porach roku.
Wracając jednak do naszego głównego bohatera, czyli ozimka, to ma być on, (według odkrywców naszego gada), blisko spokrewniony z innym starszym od niego, znanym ze środkowego triasu z Kirgistanu, rodzajem Sharovipteryx. Jednak ten drugi ma cechy szkieletu; jak: obecność okna przed oczodołowego, budowa kończyny przedniej i większa liczba kręgów krzyżowych; wskazujące na jego pokrewieństwo z pterozaurami.
Gdzie można zobaczyć ozimka?
Model ozimka, wykonany przez Martę Szubert, a sfinansowany przez Stowarzyszenie Delta (twórcę JuraParków), można zobaczyć w Muzeum Ewolucji PAN w Warszawie. Tam też są kości tego gada innych kręgowców z Krasiejowa oraz ich modele. Modele tych zwierzą można zobaczyć też w JuraParku w Krasiejowie.
